Meppel werd op 13 april 1945 door Canadese troepen vanuit het oosten en zuiden bevrijd, drie kwartier nadat de Duitsers gevlucht waren. Deze strijders waren van de Toronto Scottish Regiment maar ook troepen van het D-eskadron van de Manitoba Dragoons droegen bij aan de bevrijding van Meppel. Volgens ooggetuigen toen ter tijd kwamen de Canadezen om exact 12:05 uur Dat was het moment dat de eerste tanks van het Toronto Scottish Regiment over de Werkhorst in Meppel aankwamen.
In 2010, 65 jaar na de bevrijding, heeft Meppel een nieuw monument naar aanleiding van de bevrijding. De onthulling van dit nieuwe monument werd bijgewoond door een Canadese delegatie, burgemeester en wethouders van Meppel, gemeenteraadsleden, leerlingen van Meppeler scholen, Scouting Meppel en enkele andere genodigden. De delegatie uit Canada bestond uit oud veteranen, soldaten van het Canadese leger en nabestaanden van de omgekomen strijders. Met echte Schotse kledij compleet met doedelzak werd deze speciale dag extra luister bij gezet. Zowel de oude veteranen als de jongere generatie Canadese soldaten hingen vol met onderscheidingen.
De Canadese delegatie was een week in Meppel en als fotograaf voor en plaatselijke politieke partij en fotograaf voor nieuwssite RegioMeppel.nl was ik (Marco Havers, red.) enkele dagen aanwezig bij de plechtigheden die georganiseerd waren in het kader van 65 jaar bevrijding van Meppel.
Ik was aanwezig zowel bij de plechtigheden in Meppel als de rijtoer door de bossen van Havelte waarbij de restanten te zien waren van de Tweede Wereldoorlog.
Op 13 april 2010 werd in het Rosarium in het Wilhelminapark een gedenkteken onthuld door een aantal oorlogsveteranen van het Toronto Scottish Regiment en enkele nabestaanden van de verzetsstrijders. Na de kranslegging bij het oorlogsmonument en toespraken waarbij teruggekeken werd naar bevrijding en naar het Meppel van nu o.a. door de burgemeester van Meppel.
Burgemeester Jan Westmaas van Meppel: ‘Nadenken over het offer dat voor ons gegeven werd, een voorbeeld nemen aan onze bevrijders, is een plicht voor ons én komende generaties. Daarom zijn wij zo blij dat we onze bevrijding vandaag mogen vieren met leden van het Toronto Scottish Regiment, onze bevrijders. Met hen gedenken we de mensen die voor ons hebben gevochten, tegen onderdrukking en onrecht. Wij blijven dankbaar dat zovelen uit zoveel verschillende landen zich volledig hebben gegeven voor onze toekomst. Die opoffering is onvergetelijk en van een bovenmenselijke grootsheid.’
Het monument, een granieten zuil heeft een mooie plek gekregen in het Rosarium. Op deze zuil staat vermeldt dat op 13 april 1945 het Toronto Scottish Regiment Meppel binnenmarcheerde. Het motto op het gedenkteken luidt: ‘Nederland-Canada, voor altijd verbonden door daden en dromen. ‘
Na deze plechtigheden heeft eerst de groep met Canadese oorlogsveteranen en soldaten op de brug gestaan waar de bevrijders op 13 april 1945 Meppel binnenkwamen.
De dag er na is de delegatie uitgenodigd om de expositie over de bevrijding van Meppel bij te wonen bij stichting Oud Meppel. Vandaar uit zijn we met de bus van busonderneming Boerhof uit Meppel naar Havelte gegaan. De bus was een Mercedes Tourismo met reclame voor Meppel op de zijkanten.
Met de bus kwamen we langs de hunebedden en langs restanten van een vroeger Duits vliegveld dat in de Tweede Wereldoorlog gebruikt werd, spoorrails dat nog diep in de bossen verschuilen lagen en bomkraters. De kraters werden uitgevoerd door 26 Engelse Lancaster bommenwerpers op 16 en 16 september 1944 en door 114 Amerikaanse B-17 op 24 maart 1944. Daarmee was het definitief het einde van het vliegveld.
Doordat de Johannes Post kazerne bij Havelte gelegen is, is er ook geregeld een militair voertuig te zien in de bossen. Zo ook die ene dag op 14 april 2010. Een Fennek kwam ons tegemoet. Een Fennek, notabene een van origine een Duitse pantserwagen was op oefening. De militairen stopten bij ons en gaven de Canadese delegatie uitleg over het voertuig en tot slot mochten ze ook nog in en op het voertuig. Nadat de nodige (groeps)foto’s genomen werden en een demonstratie gegeven werd door de boordschutter met de .50 miltrailleur waarbij de kogels in de rondte vlogen reden de drie hierna weer vlot weg.
De Fennek is een licht verkennings- en bewakingsvoertuig. Nederlandse Landmacht heeft 365 Fennek voertuigen. Per voertuig kunnen er 3 bemanningsleden in. En het voertuig in Havelte had een zware 12,7mm-mitrailleur (.50). Het heeft een 6 cilinder diesel en het voertuig weegt 10.400 kilo (gevechtsklaar).
Bij het verlaten van Havelte is er nog stilgestaan bij een monument van een 24 jarige Franse luitenant-vliegenier. Hij werd neergeschoten in een Spitfire MK368 bij het uitvoeren van een bombardement op 7 april 1945.
Al met al vond ik dit zeer interessante dagen. De verhalen van de Canadese oud-veteranen, de geschiedenis van de bevrijding van Meppel, maar ook de glunderende gezichten van de delegatie bij het Fennek voertuig deden een mens goed.
Dankbaar ben ik de Canadezen voor de bevrijding van Meppel, dankbaar voor al die vele andere geallieerde strijders voor de bevrijding van Nederland. Zij streden tegen het kwaad om onze toekomst te redden!
Als herinnering aan deze dag en voor het maken van de foto’s kreeg ik een mooie speld met het logo van het Toronto Scottish Regiment. Deze heeft een prominente plek gekregen bij mij thuis.
Het onthulde monument
Het Canadees monument in Meppel is een staande plaquette waarop tekst is aangebracht in het Nederlands en Engels. Boven de tekst is het embleem van het Toronto Scottish Regiment te zien, met aan de linkerzijde een tulp te midden van esdoornbladeren en aan de rechterzijde drie esdoornbladeren. Onder de tekstplaquette zijn geëtste tulpen te zien die lijken te ontspruiten aan de esdoornbladeren op het voetstuk.
Tekst
De tekst op het gedenkteken de voorzijde van het monument luidt:
‘HET TORONTO SCOTTISH REGIMENT
(MITRAILLEURS)
OP 13 APRIL 1945 MARCHEERDE HET TORONTO SCOTTISH
REGIMENT (MITRAILLEURS) UIT HET CANADESE TORONTO ONDER
LUID APPLAUS MEPPEL BINNEN. NA VIJF JAREN VAN BEZETTING
WAREN DE INWONERS WEER VRIJ. GEKLEED IN HUN HODDEN
GREY KILTS LIETEN DE OFFICIEREN EN MANSCHAPPEN VAN HET
TORONTO SCOTTISH VRIJWILLIG HUN GELIEFDEN ACHTER OM, UIT
NAAM VAN DE WERELDVREDE, TE STRIJDEN TEGEN ONDERDRUKKING.
GETROUW DIENDEN ZIJ CANADA EN HET NEDERLANDSE VOLK.
TER NAGEDACHTENIS VAN ALLEN DIE ZICH WAAR OOK TER WERELD
INZETTEN VOOR VRIJHEID.
THE TORONTO SCOTTISH REGIMENT (M.G.)
ON 13 APRIL 1945, THE TORONTO SCOTTISH REGIMENT
(MACHINE GUN) FROM TORONTO, CANADA ENTERED MEPPEL TO
THUNDEROUS CHEERS. AFTER FIVE YEARS OF OCCUPATION ITS
CITIZENS WERE FREE ONCE AGAIN. IN THEIR KILTS OF HODDEN GREY
THE OFFICERS AND MEN OF THE TORONTO SCOTTISH VOLUNTARILY
LEFT THEIR LOVED ONES TO FIGHT TYRANNY IN THE NAME OF WORLD
PEACE. THEY FAITHFULLY SERVED CANADA AND THE PEOLPLE OF
THE NETHERLANDS. DEDICATED TO THE MEMORY OF ALL WHO
SERVE FREEDOM’S CAUSE.’
De tekst op de achterzijde van het monument luidt:
‘NEDERLAND-CANADA, VOOR ALTIJD VERBONDEN DOOR DADEN EN DROMEN.’
Tekst en foto’s Marco Havers.
