Beste Babette, maandag toerden we weer verder op het bekende rondje van Schagen naar Heerhugowaard. Gelukkig niet over de snelweg, want de SWOV waarschuwde dat er een stijgende lijn zit in het aantal ongelukken dat daar gebeurd. Vaak word het veroorzaakt door een hoge snelheid, gebruik van de telefoon achter het stuur, gebruik van alcohol of drugs, of een combinatie van bovenstaande. Wat er ook mee te maken heeft is dat het beetje blauw wat op straat loopt, vooral is geconcentreerd op de provinciale wegen, omdat daar nog altijd de meeste ongelukken gebeuren. Ondertussen liepen zowel snel- als provinciale wegen weer vol met boeren en hun trekkers. Dit keer waren ze onderweg naar de provinciehuizen. Afgelopen vrijdag protesteerden de boeren bij het provinciehuis in Leeuwarden, waarna werd besloten om het provinciale stikstofbeleid voorlopig uit te stellen. Nu waren de boeren onderweg naar 8 andere huizen in de hoop hetzelfde te kunnen bereiken. Totale chaos op ’s heeren wegen? Nou nee, de trekkers veroorzaakten wel wat files, maar er werd ook veel vertraging gemeld vanwege akkefietjes als een kopstaartbotsing met 6 auto’s op de linkerbaan *smiley die achter z’n oor krabt* klinkt als een bevestiging van de cijfers van het SWOV. Naarmate de dag vorderde, hoorden we hoe Gelderland, Drenthe en Overijssel het beleid ook even in de ijskast hadden geparkeerd. Er ging echter meer aandacht uit naar Groningen, waar de sfeer wat grimmig was. Na 8 vrachten zand zat onze dag erop, en toerden we terug naar de zaak. Op de valreep hoorden we nog een bericht over de provincie Noord-Holland *smiley die z’n oren spitst* in de komende 10 jaar zijn er 23 projecten gepland. Rijkswaterstaat heeft laten weten op verschillende plaatsen kunstwerken en bruggen op te gaan knappen en groot onderhoud te gaan plegen aan rijkswegen *smiley die in z’n handen wrijft* dan zitten we voorlopig wel goed met werk, en met files. Tenminste, als de PAS (Programma Aanpak Stikstof) en PFAS (Per- en PolyFluorAlkylStoffen) geen roet in het eten gooien. Mag je dat woord eigenlijk nog wel gebruiken tegenwoordig, roet? We gaan alweer richting die tijd van het jaar. Kan ik dan beter zeggen ‘geen kleurloos fijnstof in het eten gooien’? Of zal ik er gewoon ‘een stokje voor steken’ van maken? Ja, klinkt al een stuk veiliger.
Dinsdag, niet geheel verrassend, toerden we hetzelfde rondje. Gister was het regenachtig en eindigde de dag zelfs met een paar flinke klappen onweer en een wolkbreuk. Vandaag was het droger en voelde het wat warmer aan, toch zat het tempo er niet lekker in. ’s Ochtends was er een beetje file her en der, het was druk bij de trechter, op het stort stonden we op mekaar te wachten *smiley die z’n schouders ophaalt* nouja, mooi tijd om even de administratie bij te werken. En radio te luisteren, want er moest natuurlijk nagepraat worden over de kwestie in Groningen. De boeren waren misschien iets te ver gegaan, iets te enthousiast geworden, en hadden met een trekker de antieke deur van het provinciehuis open gedrukt. Wat eigenlijk goed voor te stellen is, als je naar de geschiedenis van Groningen kijkt in de afgelopen paar jaar. Het heeft niet direct met het boerenprotest te maken, maar iedereen rondom de gasbubbels daar, dus ook de boeren, word al jarenlang aan het lijntje gehouden. Wel of geen compensatie voor gescheurde en verzakte huizen, wel of niet stoppen met boren, er zitten inmiddels slijtplekken in de vloerbedekking op de route van het kastje naar de muur. En dan word nu weer de deur dicht gehouden? Word er weer gezegd dat ‘we er later op terugkomen’, ‘bel ons niet, wij bellen jou (ook niet)’, ‘ga maar naar huis, mijn assistent heeft uw gegevens genoteerd (en weggegooid)’, ‘het komt nu even niet uit, kunnen we dat gesprek een andere keer plannen (in 2078)’. Niet zo gek dat de boeren zich nu niet zomaar lieten wegsturen. Helaas was er zoveel aandacht voor Groningen, dat we bijna niet te horen kregen dat de actie in andere provincies wel was geslaagd. Dat niemand vertelde dat de boeren naderhand aangeboden hebben om de deur te vergoeden en het plein aan te harken en opnieuw in te zaaien. Om kwart voor 5 kiepten we de laatste vracht, en keek ik thuis nog eens naar de nieuwsberichten. Bij de actie op 1 oktober had de NOS een verouderde foto naast een niet geheel kloppend persbericht over een transportbedrijf verstuurd. Afgezien van de directie van het transportbedrijf, die wilde opkomen voor hun personeel dat in bedreigende situaties terecht was gekomen, was er geen persbureau of nieuwsbulletin dat vertelde hoe het zat. Nu kwam de NOS weer met een foto, van een menigte die op het punt stond om slaags te raken met de politie, waarbij het boerenprotest werd vermeld. Ik moest nota bene via veesboek, of all places, vernemen dat die foto was gemaakt tijdens een Zwarte Pietenprotest *smiley die achter de kast kruipt* nu kan het er mee te maken hebben dat ik op het moment ook een boek aan het lezen ben over een jong meisje in het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog, en dat sociaal en economisch onzekere tijden een goede voedingsbodem zijn voor complottheorieën (dat boek moet ik nog gaan lezen), maar in mijn hoofd lijkt het erop dat de nieuwsberichten worden verdraaid om de boeren in een kwaad daglicht te stellen.
Woensdag ging alles weer vrolijk verder. Wij reden ons rondje van Schagen naar Heerhugowaard, de boeren gingen verder met hun protesten. Vandaag reden ze eerst naar het RIVM, de instantie die de lucht meet en waarop het beleid van de overheid is gebaseerd. De metingen zijn nogal schimmig, en sommige luchthappers die de verschillende stofjes moeten meten, schijnen boven rioolputten en pal naast stallen te staan. Na dat gesprek zouden de boeren verder trekken naar Den Haag, om op het Binnenhof verder te protesteren. Dat bleek tegen de regels te zijn, dus reden de boeren weer naar het Malieveld, waar ze naast Cirque du Soleil een plekje vonden. Op de radio ging het over eten, want het was Wereld Voedseldag. Hoe kunnen we nu duurzamer eten in Nederland? Iemand stelde de vraag waarom de waarde niet word bepaald aan de hand van de hoeveelheid voedingsstoffen die in een product zitten. Hoeveel nutriënten zitten er bijvoorbeeld in een kilo vlees, en is dat meer of minder dan in een kilo andijvie of banaan? De vraag werd beantwoord door een vegetariër *smiley die op het stuur trommelt* die stelde dat voedingsstoffen uit vlees ook vervangen kunnen worden door iets anders. B12 bijvoorbeeld, zit heel veel in vlees, maar kan je ook uit avocado, noten of supplementen halen. Ze voegde er nog aan toe dat het duurzamer is om iets zelf te eten, zoals soja, in plaats van dat eerst aan dieren te voeren en die daarna dan op te eten *smiley die aan het stuur knaagt* duurzaam? Avocado’s invliegen klinkt niet heel duurzaam. Pillen slikken lijkt mij ook niet erg gezond, want een pil bestaat niet puur uit B12, maar ook uit andere stofjes om te zorgen dat de pil in een pilvorm in de verpakking blijft zitten en lang houdbaar is. En dat je het beter zelf kan eten dan eerst aan dieren te voeren *smiley die een witte bloes aantrekt* mensen hebben maar 1 maag en kleine tandjes, die kunnen geen gras verteren zoals koeien of schapen dat doen. Er zijn genoeg plaatsen waar je niet heel veel anders dan gras kunt verbouwen, door dat aan dieren te voeren, kan het ongeschikte mensenvoer worden omgezet in zuivel en vlees, wat wel geschikt is als mensenvoer. En dan dat soja, houd er eens mee op. Er word geen sojaboon aan dieren gevoerd, maar sojaschroot, wat overblijft als de boel is verwerkt tot hapklare brokken en drankjes voor de vega-hippies. Het vee ruimt dus iets op wat voor mensen een afvalproduct is. En daarbij bevat soja oestrogeen, een net iets andere variant dan het hormoon wat we normaal al in ons lijf hebben. Een behulpzaam stofje als je in de overgang raakt, maar ben je nog niet zo oud en wil je kinderen krijgen, dan bemoeilijkt datzelfde stofje het zwanger raken. Daarom zien veganisten er altijd zo grauw en moe uit, ze bonkeren bij het leven maar het lukt niet om zwanger te worden. Klinkt alsof de mass extinction van Greta Thunberg al is begonnen…
Ander nieuwsprogramma dan, voordat ik de radio zou gaan slopen *smiley die in z’n handen wrijft* met een panel werd het nieuws van de afgelopen dagen besproken. Oja, dan moest er natuurlijk ook over de boeren gepraat worden. Iemand zei vrij letterlijk (ik kon de quote zo even snel niet overschrijven) dat ze de protestacties wel genoeg vond en “het zou de boeren sieren als ze zeggen ‘ja, wij zijn de oorzaak van het stikstofprobleem, en dit is onze oplossing’ in plaats van maar te blijven benadrukken wat ze niet willen doen.” Dat is het nu juist, boeren hebben de oplossing voor het stikstofprobleem (en de andere uitlaatgasproblemen, die worden veroorzaakt door totaal andere sectoren) al klaar liggen: ze laten gewassen groeien! In plaats van alles vol te plempen met woningen, zoals de landelijke en regionale politiek op veel plekken al doen, houden boeren ruimte voor groen. Het is de meest multifunctionele sector in Nederland; niet alleen word er voedsel geproduceerd, het land word beheerd, watergangen worden bijgehouden zodat de straten niet onderlopen, de lucht word gezuiverd, er word een omgeving gecreëerd waarin de gehaaste stadsmens tot rust kan komen zodat de zorgkosten niet nog verder stijgen, boeren hebben invloed op letterlijk alle lagen van de samenleving, van grondwater tot lucht, van voeding tot vakantie. Zolang mensen dat nog niet snappen, is er reden genoeg om te blijven protesteren en demonstreren. Ondertussen was er een grote groep boeren in Den Haag aangekomen. Burgemeester Krikke (waarvan ik dacht dat het een ruggegraatloze man was, maar het bleek een burgermoeder te zijn, excuses daarvoor) is vervangen door Remkes, die al ervaring heeft opgedaan in de landelijke politiek, commissaris van de Koning werd, een rapport schreef over de stikstofkwestie met de opbeurende titel ‘Niet alles kan’ en natuurlijk zijn meest bekende rol: aan tafel bij Kopspijkers. Hij had een parkeerplaats aangewezen waar de trekkers mochten staan, ergens ver weg van het Binnenhof en het Malieveld, maar de boeren gaven daar geen gehoor aan. Sterker nog, de landbouwvoertuigen reden zelfs de drukke winkelstraten in *smiley die nog een sjekkie draait* en dat vonden zowel Remkes als Rutte niet leuk. Ze waarschuwden dat de boeren zich aan de regels moesten houden, dat ze moesten luisteren naar autoriteiten. Ja, alsof de overheid altijd zo netjes te werk gaat…
Donderdag mochten we ons weer melden in Schagen, om zand te laden voor Microsoft. Het was oppassen dat we niet de verkeerde kant op zouden rijden, nadat we al een paar dagen hetzelfde rondje bij de trechter vandaan hebben gereden. Er was genoeg interessant nieuws op de radio om ons af te leiden, zoals de filemeldingen. Normaal gesproken hoef je daar helemaal niet naar te luisteren, als je alleen maar over de provinciale wegen toert, maar nu viel het me op dat er op een gegeven moment meer dan 600 kilometer aan polonaise stond. Terwijl de teller gisteren, toen de boeren weer massaal op pad waren gegaan, volgens mij niet veel verder dan 300 kilometer kwam, als ik het me goed kan herinneren. Alsof het SWOV ermee speelde, waren er veel meldingen van ongelukken, en van mensen die afremden om daarnaar te kunnen kijken. Ondertussen hadden de boeren spontaan een gratis markt opgebouwd in Den Haag, om het leed van de opstoppingen in en rond de stad wat te verzachten. Er werd eten van Hollandse boeren uitgedeeld, van shoarma tot eitjes, van melk tot brood. Een mooi gebaar en een geweldige manier om te laten zien hoe veelzijdig (en onmisbaar) een agrarische sector is in een land *smiley die achter z’n oor krabt* ik vroeg me af of de bumperklevers die met hun telefoon zaten te pielen en ongelukken veroorzaakten ook zoiets zouden organiseren, om het leed van vele kilometers file en vertraging wat te compenseren voor mensen die er ongewild in terecht kwamen. Er werd ook gepraat over een manier om de files te omzeilen, namelijk thuiswerken. Volgens berekeningen bespaar je, als je een jaar lang 1 dag in de week niet naar de zaak rijd, 110 kilo CO2. Klinkt als een klein getal, want in de cijfers die worden genoemd bij onderzoeken naar vervuiling, gaat het vaak over tonnen. Om het iets dichter bij huis te houden, werd genoemd dat wekelijks 2 keer in de week vlees (van zoog-, schaal- of zwemdier) net zoveel CO2 kost. Dus wil je niet vegetarisch worden, ga dan regelmatig aan de keukentafel werken in plaats van in een kantoor een end van huis. Zeg maar zoals boeren al jarenlang doen, door op het bedrijf zelf te wonen. Niet dat het voor ons van toepassing is, want om het werk te kunnen doen, moeten we juist de weg op. Of stilstaan, zoals we vandaag deden. ’s Ochtends begonnen we met een half uurtje wachten omdat de machinisten weer in een toolboxmeeting zaten, daardoor kwamen we met de schaft slecht uit en moesten we na onze pauze weer een tijdje wachten voordat de anderen uit de keet vandaan kwamen. Uiteindelijk kiepten we de laatste vracht stipt om 4 uur, de meesten waren al van het werk vertrokken en het scheelde niet veel of de hekken werden direct achter ons dicht getrokken.
Vrijdag hadden we geen last van vertraging of haast. Ik in ieder geval niet, misschien dat jij met een andere chauffeur nog wat heb staan te dralen hier en daar. De vrije woensdag had ik geruild voor een vrije vrijdag, zodat ik me kon voorbereiden voor de bruiloft op zaterdag. Alvast de tas inpakken, kleren, make up, extra paar schoenen. Ondertussen een wassie draaien en eigenlijk wilde ik ook nog boodschappen doen, maar het bleef steeds net niet lang genoeg droog om op pad te gaan. Kon ik mooi nog even een tijdje over veesboek struinen. En daar kwam ik ook iets tegen wat ik dan eigenlijk even moet rectificeren: de soja die word verbouwd op delen van het platgebrande Amazonegebied, word vooral gebruikt voor veevoeder. De soja voor de vega-hippies komt voornamelijk uit Canada ofzo. Natuurlijk ga ik daar niet teveel ruchtbaarheid aan geven, als betaalde journalisten van de NOS hun nieuws mogen verdraaien in het voor- of nadeel van bepaalde partijen, dan hoef ik als onbetaalde stukjestyper ook niet altijd politiek correct en binnen de lijntjes te blijven. De boel ietsie aandikken om mijn punt duidelijker te maken, dat is precies waar veesboek voor is gemaakt toch? Het idee was om dan ’s middags nog even uitgebreid te douchen, haren wassen voor de kapster, benen insmeren zodat ik geen panty hoefde te dragen, nagels lakken, dat soort dingen. Wingman was echter wat vroeger thuis dan ik had verwacht, even over zessen zaten we aan de kapsalon. Daarna stapten we in de auto om af te dalen naar het zuiden. In een hotelletje stapten we ’s avonds de knusse kamer binnen. Je hebt toch wel eens in hotels of grote restaurants dat je de toiletruimte binnenloopt en denkt “wat staat die badkuip toch vreemd hoog?” om vervolgens te zien dat het de wasbak is *smiley die met z’n ogen rolt* waar dan zo’n idioot klein kraantje boven hangt dat het je alsnog niet lukt om je handen te wassen zonder alles naast de wasbak onder te spetteren? Nou, de badkamer in dit hotel was een toiletruimte waar een douchekop achter een glazen wandje was verstopt, met een enorme kraan *smiley die diep zucht* die dan boven een klein klote schoteltje hangt, waardoor het alsnog niet lukte om de handen te wassen zonder alles onder te spetteren. Is er dan niemand in de horeca die daar over nadenkt? Of gaan die mensen zelf nooit uit eten of op vakantie?
Zaterdag waren er andere dingen om ons druk over te maken. Eerst reden we naar Zusje toe, die al enigszins gespannen was omdat dit de mooiste dag van haar leven zou worden (tenminste, zo word gezegd) en de kapster had de afspraak een uur te laat in de agenda staan. In de schmink, haren doen, ondertussen knapten Wingman en ik de voortuin een beetje op voor de foto en verschenen de fotografen ook al. De dag ging van mooie momenten naar stress naar mooie momenten. Zwager kwam voorrijden in een versierde auto, en ik stapte bij Vriend Van Zwager in om te assisteren bij het maken van de foto’s. Met 2 versierde klassiekers toerden we door het landschap, we leerden dat blauw geen kleur is maar een toestand en oranje *smiley die in de gordijnen hangt* dat is totale paniek! Wat eerder dan in het schema stond, kwamen we aan bij de feestlocatie. Even wat drinken, foto’s maken met de familie erbij, eten, speeches van de moeders en een oma, die allemaal een ander verhaal hadden over hoe ze elkaar hadden leren kennen. Door naar de ceremonie, waar de BABS weer een andere versie had van het begin van hun relatie, maar ach wat maakt het uit, er was een enorme taart in 5 delen, de bar ging open, goede muziek, de avond vloog voorbij *smiley die in de lampen hangt* tot na 10 minuten ‘toedeloe!’ zingen dan eindelijk de gasten begonnen met afscheid te nemen. De zondag was inmiddels al een tijdje begonnen toen Wingman en ik het bed in rolden in het hotel.
Om een paar uur later weer wakker te worden, en te horen dat het feest pas echt was begonnen toen Zusje en Nu-Eindelijk-Officieel-Zwager thuis kwamen. Vrienden (of waren het toch vijanden) hadden het huis ‘versierd’. Iets met een paar kuub isolatiebolletjes, een paar hooibalen, een muur van wc papier, een bed dat tegen het plafond was getimmerd en wat kuubs water voor de deur. Dus toerden we toch nog maar even langs om een beetje te helpen bij het opruimen. Gelukkig waren de vrienden (of waren het toch vijanden) ook allemaal langs gekomen voor de afterparty, en een paar uur later zag het huis er weer enigszins netjes uit. Konden ze eindelijk de kado’s gaan uitpakken. Wingman en ik waren ondertussen naar huis getoerd om op de bank nog wat bij te komen *smiley die zich nog eens uitrekt* toen Vader belde. Hij had wat assistentie nodig van een kraanmachinist. De koeien hadden hun eigen feestje gevierd in de stal, en eentje was nogal ongelukkig gestruikeld bij de polonaise. Die lag nu met pootjes gespreid op de roosters. Klinkt ernstiger dan het is, bij koeienhouders is bekend dat tochtige koeien (dan zitten ze in de vruchtbare periode van hun cyclus) nogal jolig kunnen doen. Daar hoort ook bij dat ze mekaar bespringen, alsof ze zelf een stier zijn. Helaas was er dit keer een koe die daar niet op berekend was en uitgleed. Ze kon niet meer zelfstandig opstaan en moest met de kraan naar het strohok getild worden. Daar kreeg ze water met extra vitamines en mocht ze in het stro liggen met een emmer vers water en een hoopje kuilgras binnen neusbereik. Moeder had voor ons een soepje en tosti’s gemaakt, kon de koe even rustig ontstressen en wij bijpraten over het mooie feest van gisteren en de chaos van vanochtend. Zo werkt dat als je met koeien werkt, die worden geboren of raken geblesseerd zonder rekening te houden met de feestjes en katers van de boer. Consumenten in de supermarkt zien het niet, maar wij waren met z’n vieren bezig om een koe er weer bovenop te krijgen, op een zondag, na een kort nachtje. Erg? Nee hoor, dat hoort ook gewoon bij het werk. Maar volgens mij mag er wel eens wat vaker bij stil worden gestaan door de mensen die aan de keukentafel wat zitten te typen op hun laptop en daarna gedachteloos etenswaren in hun karretje gooien.
En met die gedachte zwaai ik nu af. Huis opruimen, koe oprapen, het is mooi geweest. Als ons konijnenvee geen gekke dingen gaat doen, gaan Wingman en ik straks lekker op tijd te bed. Fijne avond allemaal!
 Is soja het begin van mass extinction?){kind=link}