De Daimler Reitwagen word beschouwd als ’s werelds eerste motorfiets, en stamt uit 1885. Dat wil zeggen: de originele Reitwagen komt uit die tijd. Helaas is deze verwoest in een brand, maar er stonden nog genoeg gegevens op papier om zeer gelijkende replica’s te kunnen bouwen. Die zijn dan ook te zien in diverse musea.
De Einspur, zoals het voertuig ook wel word genoemd, werd gebouwd door Gottlieb Daimler en Wilhelm Maybach. Jawel, namen die we later terugzien in de autowereld. De motorfiets is ook niet bedoeld om als tweewielig vervoersmiddel door het leven te gaan. Het was een testvoertuig om de verbrandingsmotor uit te proberen. In die tijd werd er wel op stoom gereden, maar een zogenaamde ‘explosiemotor’ werd nog niet veel toegepast. En zeker niet op voertuigen die door paarden werden getrokken.
Een paar jaar eerder, in 1876, patenteerden Nicolaus Otto en Eugen Langen een viertakt verbrandingsmotor. Dat idee kwam waarschijnlijk bij Alphonse Beau de Rochas vandaan, die er al in 1862 mee bezig zou zijn. De viertaktmotor die ontbrandde volgens het ‘ottoprincipe’, werd in eerste instantie gevuld met huishoudgas. De assistenten van Dr. Otto, de heren Daimler en Maybach, plaatsten het idee op een motorfiets en vervingen het gas voor een petroleumdestillaat (benzine), dat makkelijker in een tank op het voertuig zelf is mee te nemen.
De motor is een ééncilinder met een inhoud van 264 cm3, wat een daverende 0,4 kW opleverde. Dat is ongeveer een halve pk. Het leverde een topsnelheid op van 12 km/h. Motoren die volgens het ottoprincipe draaiden, maakten meestal zo’n 150 tpm. Dankzij Daimlers gepatenteerde gloeibuis-ontsteking en regulerings mechanisme in de uitlaat, liep het toerental op tot 700. Door de vorm van het motorblok werd het ook wel de Standuhr of Staande Klok genoemd.
Nadat bij een eerste poging de motor zo warm werd dat het zadel in brand vloog, was het Adolf Daimler, zoon van Gottlieb, die eind 1885 een eerste lange rit maakte. Zo’n 12 kilometer lang, op een houten fiets met een motorblok dat als een staande klok onder het zadel was gezet, in een tijd dat de wegen niet meer waren dan karrensporen en straatwerk met ongelijke kinderkopjes, het moet een hels avontuur zijn geweest. Andere bronnen vermelden dat het Wilhelm Maybach was die een 3 kilometer lang parcours reed van Cannstatt naar Untertürkheim, met een gemiddelde snelheid van 12 kilometer per uur. Wat doet suggereren dat de topsnelheid nog hoger lag.
Tekst: Martha de Boer
Een kleinigheidje;
“….plaatsten het idee op een motorfiets ”
Niet “op” maar “in”, en de motorfiets bestond nog niet, daar waren ze juist mee bezig.